Af en toe worden er vragen gesteld over de prijs die we vragen voor de producten die in onze verslokalen liggen. In dit artikel leggen we graag uit hoe je naar totstandkoming van verkoopprijzen kunt kijken. Met onze prijzen willen we recht doen aan deze perspectieven. Die perspectieven afwegende komen we daarmee tot de prijzen die we nu vragen. Nadat je dit artikel gelezen hebt hoop ik dat je met een goed gevoel naar een verslokaal kunt gaan, je wekelijkse versboodschappen daar wilt doen, maandelijks naar de factuur kijkt en denkt: “Hmm, dat is best wat geld. Maar gelukkig vind ik het dat waard.” En ja, dan betaal je inderdaad wat meer dan bij de grote supermarkt.

Helaas maken we hiermee goed voedsel niet zomaar voor iedereen bereikbaar. Voor mensen met een lager inkomen kunnen onze prijzen te hoog zijn. Dat doet ons pijn. Misschien dat we komende jaren toe kunnen naar staffelprijzen op basis van jaarinkomen?

Goed, terug naar de inhoud van het bepalen van de verkoopprijzen. Prijzen bepalen kan op basis van een aantal verschillende manieren. Hieronder gaan we ze allemaal langs, om een inzicht te geven in onze bedrijfsvoering en onze kijk op de prijs die we vragen. De manieren van kijken zijn:

1. Op basis van kostprijs
2. Op basis van de verkoopprijs elders
3. Op basis van de waarde voor de koper
4. Op basis van de impact op onze aarde (een eerlijke prijs)

1.    Op basis van kostprijs

Een veel gebruikte manier om te kijken naar wat mag een verkoopprijs zijn, zijn de kosten die je hebt. Immers, ook in ons bedrijf moeten alle kosten betaald worden, ondanks dat (eventuele toekomstige) winst in het bedrijf blijft. Als we op basis van kostprijs naar onze producten kijken dan hebben we twee type producten: de producten die we nu nog inkopen en de producten die we zelf produceren.

Producten die we inkopen

Op de producten die we inkopen (o.a. groente, vlees, fruit, granen) ligt onze verkoopprijs zo’n 20% tot 30% hoger dan de inkoopprijs. We vinden eigenlijk dat die inkoopprijs voor een aantal producten te laag ligt. Op basis van die prijs kan het niet zo zijn dat de boer nog een passende boterham verdient, veelal werken ze onder het minimumloon.

Eigen productie

De producten die we zelf produceren zijn nu nog verlieslatend. Op dit moment maken we kaas en zuivel van de melk van Maarten Den Herder, een melkveehouder uit Warnsveld, die in omschakeling is naar biologisch. We produceren deze zuivel in kleine hoeveelheden in een zelf gebouwd ‘melkfabriekje’ in Zutphen. De aantallen die we daar maken zijn op dit moment nog klein, en het is een arbeidsintensief proces. De vaste kosten, variabele kosten en afschrijvingen worden net gedekt, maar ruimte voor een uurtarief voor onze inzet is er nu nog niet.

2.    Op basis van de verkoopprijs elders

Een andere manier om tot een verkoopprijs te komen is door te kijken naar prijzen elders. Zo kunnen de prijzen in biowinkels in Zutphen, van andere boeren met directe verkoop en van biologische producten in de supermarkt maatgevend zijn. We proberen om de prijzen van onze producten hierbij aan te laten sluiten.

3.    Op basis van de waarde voor de koper

Een ander interessant perspectief is dat je als bedrijf de prijs kunt vragen wat het voor de koper waard is. Zo kan Apple gigantische winsten maken, terwijl er andere producenten zijn die goedkopere producten maken met vergelijkbare specificaties. Ook in de auto- en kledingwereld zie je hele grote verschillen terug, die niet voortkomen uit de eerder genoemde manieren om te komen tot een passende verkoopprijs. Maar ook: als je méér vraagt dan wat het de koper waard is, zal de koper je producten niet kopen.

4.    Op basis van de impact op onze aarde (een eerlijke prijs)

Een nieuwe manier om te komen tot verkoopprijzen is op basis van ‘true pricing’. Er is een opkomende beweging die vindt dat we alle negatieve effecten van de productie van producten moeten beprijzen in de verkoopprijs.

Boeren krijgen nu een lage prijs voor hun producten, maar de kosten zijn hoog. Daarom wordt er steeds efficiënter geboerd: met grote machines, goedkoop veevoer van ver weg en gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Hagen en akkerranden verdwijnen om plaats te maken voor productief grasland en akkers. De boer heeft haast geen keus: als hij niet zoveel mogelijk produceert op zijn land, houdt hij het hoofd niet boven water.

Deze manier van produceren heeft echter een grote milieu-impact, en die kosten worden in de supermarkt niet beprijsd. Die prijs betalen we als samenleving, of wordt betaald door de volgende generaties. Zo merken we bijvoorbeeld nu steeds meer invloed van klimaatverandering als gevolg van uitstoot in het verleden. Maar deze producten met een grote impact zijn dus op dit moment goedkoper dan producten die op een duurzamere manier worden geproduceerd. True Pricing neemt ook de sociale kosten en milieukosten mee in de prijs en laat zo zien wat het daadwerkelijk kost om een product te produceren.

Voedsel produceren met een lage impact op mens, dier en de aarde vraagt dus om een hogere prijs voor die producten. Dieren krijgen de ruimte om meer natuurlijk gedrag te vertonen. Niet elke vierkante meter land wordt gebruikt voor productie, maar er wordt ruimte gelaten voor biodiversiteit. Er wordt meer handmatig gewerkt, gebruik gemaakt van natuurlijke vijanden en preventieve maatregelen, waardoor geen chemische middelen nodig zijn. Door deze manier van werken is het prijskaartje van duurzaam voedsel vaak hoger dan wat we gewend zijn.

Zoeken naar de balans

Soms zijn deze perspectieven tegenstrijdig aan elkaar, en is het voor niet altijd makkelijk om deze perspectieven tegen elkaar af te wegen. Met onze prijzen willen we een eerlijke prijs vragen. Deze prijzen maken het mogelijk, dat we straks de transitie naar een veel duurzamere voedselproductie kunnen maken en goed voor de aarde kunnen zorgen. Anderzijds zien wij ook dat bijvoorbeeld niet iedereen de financiële ruimte heeft om zich dit te kunnen veroorloven. Het blijft een zoektocht naar de juiste balans. 

Help je mee?

Ons voedsel heeft een enorme impact op onze aarde. Dat zie je terug in de voedselprijzen. Over het algemeen geldt: hoe goedkoper, hoe groter de negatieve impact. Wanneer de boer voor heel lage prijzen produceert, is er weinig (financiële) ruimte om rekening te houden met onze natuurlijke omgeving. Wil je voorkomen dat de rekening naar de toekomst wordt doorgeschoven? Doe dan je boodschappen in ons verslokaal.